A w mijającym roku 2017...

Największym pięknem paleoantropologii jest jej nieprzewidywalność. Naukowcy zajmujący się tą dziedziną nauki są regularnie zaskakiwani nowymi doniesieniami, które niejednokrotnie wymuszają zrewidowanie już istniejących teorii. Poniżej przedstawiam moją subiektywną listę najciekawszych odkryć i badań, które miały duży wpływ na rozwój tej dziedziny.

STYCZEŃ

Na podstawie znalezisk archeologicznych, a dokładnie licznych grotów pochodzących z kultury Mustierskiej oszacowano, że Neandertalczycy przybyli na wyspy greckie o wiele wcześniej niż przypuszczano. Pierwsi osadnicy skolonizowali te tereny prawdopodobnie już 250 tysięcy lat temu za pomocą… łodzi.

MARZEC

W oparciu o modele trójwymiarowe twarzy ludzi zamieszkujących Afrykę, Azję oraz Europę naukowcy ustalili, że kształt oraz wymiary nosa są silnie zależne od klimatu. Osoby zamieszkujące ciepłe i wilgotne tereny charakteryzują się szerszymi nosami. Badania te, jednoznacznie potwierdziły wcześniejsze obserwacje Arthura Thomson’a z 1800 roku oraz wskazały bardzo mały wpływ kultury na kształt tej części ludzkiego ciała.

KWIECIEŃ

Któż nie słyszał o słynnym odkryciu Homo naledi? Dyskusja na temat wieku szczątków w Afryce południowej trwała od bardzo dawna (a dokładnie od ukazania się pierwszego artykułu naukowego w czasopiśmie eLife). W związku z trudną stratyfikacją geologiczną na stanowisku, nie było możliwie przeprowadzenie tradycyjnego datowania. W końcu postanowiono zastosować tzw. metodę luminescencji osadów. Dzięki niej, wiek wszystkich 12 osobników należących do H. naledi oszacowano na 300 do 200 tysięcy lat. Zakres ten pokrywa się z występowaniem Homo sapiens na terenie Afryki południowej.  

MAJ

Tymczasem wraz z kontynuowaniem wykopalisk przez zespół prof. Bergera w tzw. Rising Star cave (jaskinia Wschodzącej Gwiazdy) docierają do nas coraz to nowe informacje. Najnowsze odkrycia szczątków w komnacie Lesedi (znajduje się niedaleko słynnej już komnaty Naledi) pozwalają stwierdzić, że wszyscy znalezieni tam osobnicy zostali prawdopodobnie w niej pochowani.

LIPIEC

Badania prowadzone pod kierownictwem Krishna Veeramah wskazują, że współczesne psy wywodzą się z jednej populacji wilków, która nieprzerwalnie zamieszkiwała Europę około 20 a 40 tysięcy lat temu. Do kolejnego i ważnego zróżnicowania między dwoma grupami udomowionych psów  (wschodnimi i zachodnimi) doszło 17 tysięcy lat temu. Datowanie to, zostało oszacowane na podstawie stopnia zróżnicowania między materiałem genetycznym dzisiejszych psów a dwóch osobników liczących około 7 tysięcy lat.  

PAŹDZIERNIK

Okazuje się, że wbrew wcześniejszym doniesieniom naukowym mamy więcej z Neandertalczyków niż nam się wydawało. Najnowsza praca, skupiająca się na wnikliwej analizie genomu należącego do osobnika z jaskini Vindija (Chorwacja) wskazuje, że nawet 2,6% materiału genetycznego  Europejczyków może pochodzić od tych archaicznych łowców zbieraczy. Co więcej, do krzyżowania się między Neandertalczykami a anatomicznie współczesnymi ludźmi, dochodziło prawdopodobnie już nawet 145 tysięcy lat temu.

LISTOPAD

Badania kości ramiennych wykazały, że kobiety pracujące na roli w okresie od neolitu do średniowiecza pracowały zdecydowanie ciężej niż współczesne studentki trenujące wioślarstwo. Wniosek ten wysnuto na podstawie bardzo masywnych kości i przyczepów mięśniowych górnych kończyn należących do dawnych rolników. Wyniki te pokazują z jaką ciężką pracą miały do czynienia kobiety w dawnych czasach.     

GRUDZIEŃ

Tupot małych stóp. Tym stwierdzeniem można by podsumować to co wydarzyło się w grudniu. Po ponad 20 latach intensywnych prac na stanowisku w Afryce południowej (Johannesburg), w końcu udało się wydobyć osobnika należącego do taksonu Australopithecus. Szkielet ten, liczy około 3,67 milionów lat i jest bardziej kompletny niż słynna Lucy. Ze względu na swoje wymiary został on nazwany „Little foot” (mała stopa). Dokładny opis oraz analiza szczątków powinna ukazać się w przyszłym roku.